Нацыянальная сістэма акрэдытацыі Рэспублікі Беларусь

Акрэдытацыя ў Нацыянальнай сістэме акрэдытацыі Рэспублікі Беларусь ажыццяўляецца ў адпаведнасці з палажэннямі нарматыўных прававых актаў Рэспублікі Беларусь (Закон Рэспублікі Беларусь N 437-З ад 24 кастрычніка 2016 г. "Аб ацэнцы адпаведнасці тэхнічным патрабаванням і акрэдытацыі органаў па ацэнцы адпаведнасці", Закон Рэспублікі Беларусь ад 5 верасня 1995 г. N 3848-XII "Аб забеспячэнні адзінства вымярэнняў") а таксама з улікам палажэнняў Дагавора аб Еўразійскім эканамічным саюзе.

У адпаведнасці з Законам N 437-З ад 24 кастрычніка 2016 г.:

Мэтамі акрэдытацыі з'яўляюцца:

забеспячэнне рэалізацыі адзінай тэхнічнай палітыкі ў галіне ацэнкі адпаведнасці;
забеспячэнне даверу заяўнікаў на правядзенне сертыфікацыі, заяўнікаў на правядзенне выпрабаванняў і спажыўцоў прадукцыі, работ і паслуг да дзейнасці акрэдытаваных суб'ектаў;
стварэнне ўмоў для ўзаемнага прызнання вынікаў дзейнасці акрэдытаваных суб'ектаў на міжнародным і міждзяржаўным (рэгіянальным) узроўні.

Прынцыпамі акрэдытацыі з'яўляюцца:

гарманізацыя прававога рэгулявання і падыходаў у галіне акрэдытацыі з міжнароднымі стандартамі;
добраахвотнасць;
адкрытасць і даступнасць інфармацыі аб працэдурах і выніках работ па акрэдытацыі;
аб'ектыўнасць, бесстароннасць і кампетэнтнасць органа па акрэдытацыі, яго незалежнасць ад заяўнікаў на правядзенне акрэдытацыі, заяўнікаў на правядзенне сертыфікацыі, заяўнікаў на правядзенне выпрабаванняў, уладальнікаў сертыфікатаў, вытворцаў, упаўнаважаных вытворцамі асоб, прадаўцоў (пастаўшчыкоў), спажыўцоў прадукцыі, работ і паслуг;
забеспячэнне для заяўнікаў на правядзенне акрэдытацыі роўных умоў у адносінах да акрэдытацыі;
забеспячэнне канфідэнцыйнасці звестак, атрыманых пры акрэдытацыі;
недапушчальнасць абмежавання канкурэнцыі акрэдытаваных суб'ектаў;
недапушчальнасць сумяшчэння дзейнасці па акрэдытацыі з дзейнасцю па ацэнцы адпаведнасці і (або) з ажыццяўленнем кантролю (нагляду), за выключэннем перыядычнай ацэнкі кампетэнтнасці;
адплатнасць працэдур акрэдытацыі.

У структуру Нацыянальнай сістэмы акрэдытацыі Рэспублікі Беларусь уключаны:

Дзяржаўны камітэт па стандартызацыі Рэспублікі Беларусь;
орган па акрэдытацыі;
Савет па акрэдытацыі Нацыянальнай сістэмы акрэдытацыі Рэспублікі Беларусь;
акрэдытаваныя суб'екты;
эксперты па акрэдытацыі;
тэхнічныя эксперты па акрэдытацыі;
тэхнічныя камітэты па акрэдытацыі.

Пры ажыццяўленні дзейнасці па акрэдытацыі рэалізуюцца патрабаванні:

Закона Рэспублікі Беларусь ад 5 студзеня 2004 г. N 262-З "Аб тэхнічным нарміраванні і стандартызацыі";
Закона Рэспублікі Беларусь ад 18 ліпеня 2011 г. № 300-З "Аб зваротах грамадзян і юрыдычных асоб";
Дагавора аб Еўразійскім эканамічным саюзе (падпісаны ў г. Астане 29.05.2014);
Рашэнні Савета Еўразійскай эканамічнай камісіі ад 05 снежня 2018 г. №100 «Аб Парадку ўключэння акрэдытаваных органаў па ацэнцы адпаведнасці (у тым ліку органаў па сертыфікацыі, выпрабавальных лабараторый (цэнтраў)) у адзіны рэестр органаў па ацэнцы адпаведнасці Еўразійскага яго фарміравання і вядзення» (у рэдакцыі рашэння Савета Еўразійскай эканамічнай камісіі №62 ад 22 мая 2023 г.).
Працэдуры і іншыя пытанні акрэдытацыі ўстаноўлены ў Правілах акрэдытацыі, зацверджаных пастановай Дзяржаўнага камітэта па стандартызацыі Рэспублікі Беларусь ад 31.05.2011 №27 (у рэдакцыі Пастаноў Дзяржстандарта ад 26 чэрвеня 2019 г. №39 і 22 снежня 2020 № 102).
Правілы вядзення рэестра Нацыянальнай сістэмы акрэдытацыі Рэспублікі Беларусь, зацверджаны пастановай Дзяржаўнага камітэта па стандартызацыі Рэспублікі Беларусь ад 26 мая 2017 г. № 41.

У адпаведнасці з п.2 Правілаў акрэдытацыі "У Нацыянальнай сістэме акрэдытацыі Рэспублікі Беларусь акрэдытацыю ажыццяўляе орган па акрэдытацыі - рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства "Беларускі дзяржаўны цэнтр акрэдытацыі", падпарадкаванае Дзяржаўнаму камітэту па стандартызацыі".

Функцыі органа па акрэдытацыі ўстаноўлены ў артыкуле 49 Закона N 437-З ад 24 кастрычніка 2016 г. Паўнамоцтвы органа па акрэдытацыі, правы і абавязкі заяўнікаў на акрэдытацыю і акрэдытаваных суб'ектаў вызначаны ў главе 2 Правілаў акрэдытацыі.

У адпаведнасці з п.5 главы 1 Правілаў акрэдытацыі орган па акрэдытацыі ажыццяўляе сваю дзейнасць у адпаведнасці з міждзяржаўным стандартам ДАСТ ISO/IEC 17011-2018 "Ацэнка адпаведнасці. Патрабаванні да органаў па акрэдытацыі, якія акрэдытуюць органы па ацэнцы адпаведнасці".

Дзяржаўным прадпрыемствам "БДЦА" распрацавана, дакументавана, укаранёна і падтрымліваецца ў актуальным стане сістэма менеджменту, якая забяспечвае пастаянную адпаведнасць патрабаванням ДАСТ ISO/IEC 17011-2018. Дырэктарам БДЦА зацверджана Палітыка ў галіне якасці Дзяржаўнага прадпрыемства "БДЦА".

Дзяржаўнае прадпрыемства "БДЦА" ажыццяўляе акрэдытацыю юрыдычных асоб Рэспублікі Беларусь або замежных юрыдычных асоб, якія выказалі жаданне атрымаць пацвярджэнне сваёй кампетэнтнасці пры выкананні работ па пацвярджэнні адпаведнасці, выпрабаванням, даследаванням і (або) вымярэнням, праверцы кваліфікацыі, інспекцыі, а таксама акрэдытацыю юрыдычных асоб Рэспублікі Беларусь якія ажыццяўляюць паверку і (або) каліброўку, па іх заяўках на падставе грамадзянска-прававых дагавораў.

У адпаведнасці з п.6 главы 1 Правілаў акрэдытацыі патрабаванні да заяўнікаў на акрэдытацыю (акрэдытаваным суб'ектам) устаноўлены ў Законе Рэспублікі Беларусь "Аб ацэнцы адпаведнасці тэхнічным патрабаванням і акрэдытацыі органаў па ацэнцы адпаведнасці", Законе Рэспублікі Беларусь "Аб забеспячэнні адзінства вымярэнняў", Правілах аккрэдытацыі, Правілах пацвярджэння адпаведнасці Нацыянальнай сістэмы пацвярджэння адпаведнасці Рэспублікі Беларусь, зацверджаных пастановай Дзяржаўнага камітэта па стандартызацыі Рэспублікі Беларусь ад 25 ліпеня 2017 г. N 61, абавязковых для выканання тэхнічных нарматыўных прававых актах (далей - ТНПА) Нацыянальнай сістэмы пацвярджэння адпаведнасці Рэспублікі Беларусь, ТНПА, якія рэгламентуюць патрабаванні да ацэнкі кампетэнтнасці заяўнікаў на акрэдытацыю (акрэдытаваных суб'ектаў), асноватворных стандартах.

Дакументам аб акрэдытацыі з'яўляецца атэстат акрэдытацыі, форма якога ўстанаўліваецца Правіламі акрэдытацыі. У дадатку да атэстата акрэдытацыі вызначаецца вобласць акрэдытацыі.

Правы і абавязкі заяўнікаў на акрэдытацыю і акрэдытаваных суб'ектаў устаноўлены ў артыкуле 58 Закона Рэспублікі Беларусь N 437-3 ад 24.10.2016 і канкрэтызаваны ў главе 2 Правіл акрэдытацыі.

Разгляд скаргаў і апеляцый, якія паступілі ў БДЦА, ажыццяўляецца ў адпаведнасці з распрацаванымі згодна з патрабаваннямі ГОСТ ISO/IEC 17011 дакументаванымі працэдурамі:

ДП СМ 7.12 Упраўленне зваротамі;

ДП СМ 7.13 Разгляд апеляцый.

Нацыянальная сістэма акрэдытацыі Рэспублікі Беларусь прызнана ў рамках Міжнароднай арганізацыі па акрэдытацыі лабараторый (ILAC) па 5 напрамках дзейнасці па акрэдытацыі (выпрабавальныя, калібровачнае, медыцынскія лабараторыі, органы інспекцыі, правайдэры праверкі кваліфікацыі). Акрэдытаваныя ў гэтых напрамках суб'екты маюць права выкарыстоўваць камбінаваны знак ILAC MRA ва ўстаноўленым парадку.

Міжнароднае прызнанне Нацыянальнай сістэмы акрэдытацыі Рэспублікі Беларусь дазваляе мінімізаваць практыку паўторнай ацэнкі адпаведнасці экспартуемай прадукцыі, што скарачае выдаткі беларускіх вытворцаў і павышае канкурэнтаздольнасць беларускіх тавараў і паслуг.